Δυστυχώς, το δέρμα μας είναι ιδιαίτερα επιρρεπές στην εμφάνιση διαφόρων εξογκωμάτων, μορφωμάτων ή αποχρωματισμών. Τα εξογκώματα αυτά μπορεί να είναι είτε καλοήθη, είτε να υποδεικνύουν την ύπαρξη κάποιας κακοήθειας. Ανάμεσα στις καλοήθεις υπερπλασίες του δέρματος συγκαταλέγονται και οι μυρμηγκιές, οι οποίες αποτελούν μία από τις πιο συχνές δερματικές παθήσεις που απαντώνται όχι μόνο σε ενήλικες αλλά και σε παιδιά.

Τι είναι οι μυρμηγκιές;

Οι μυρμηγκιές είναι καλοήθεις υπερπλασίες των κυττάρων του δέρματος που προκαλούνται από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus – HPV). Ο συγκεκριμένος ιός έχει περισσότερους από 100 διαφορετικούς υποτύπους, με ορισμένους από αυτούς να ευθύνονται για την εμφάνιση μυρμηγκιών σε διάφορες περιοχές του σώματος. Αν και γενικά αβλαβείς, οι μυρμηγκιές είναι άκρως μεταδοτικές και ενδέχεται να προκαλούν δυσφορία ή ακόμα και πόνο, ιδιαίτερα όταν εντοπίζονται σε περιοχές που υπόκεινται σε συνεχή τριβή, όπως τα πέλματα και τα χέρια.

Παθογένεση και μετάδοση

Ο ιός HPV μεταδίδεται μέσω άμεσης δερματικής επαφής ή μέσω επαφής με μολυσμένα αντικείμενα, όπως πετσέτες, παπούτσια και δάπεδα κοινόχρηστων χώρων (π.χ. αποδυτήρια, πισίνες). Οι μικροτραυματισμοί του δέρματος ευνοούν την είσοδο του ιού και τον ταχύ πολλαπλασιασμό των κυττάρων της επιδερμίδας, οδηγώντας στη δημιουργία των χαρακτηριστικών εξογκωμάτων. Ειδικότερα, το υγρό περιβάλλον και η έλλειψη υποδημάτων διευκολύνουν τη μετάδοση, ιδιαίτερα κατά τη θερινή περίοδο. Γι’αυτό το λόγο οι μυρμηγκιές είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες τους καλοκαιρινούς μήνες.

Κλινική εικόνα και κατηγορίες μυρμηγκιών

Ανάλογα με την κλινική τους εμφάνιση, οι μυρμηγκιές διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες:

• Κοινές μυρμηγκιές (Verruca vulgaris) που εμφανίζονται κυρίως στα χέρια, τα δάχτυλα, την παλάμη και τα γόνατα. Πιο συγκεκριμένα, γίνονται συνήθως αντιληπτές γύρω από τα νύχια, τα δάχτυλα και την παλάμη, ωστόσο δεν αποκλείεται να αναπτυχθούν επίσης στα γόνατα και στο πρόσωπο, εάν το δέρμα έχει υποστεί κάποιον τραυματισμό.Έχουν ακανόνιστο σχήμα, τραχιά επιφάνεια και μπορεί να προκαλέσουν ήπιο πόνο ή ενόχληση.
• Πελματιαίες μυρμηγκιές (Verruca plantaris) οι οποίες αναπτύσσονται στις πατούσες και, λόγω της συνεχούς πίεσης από τη βάδιση, τείνουν να είναι επίπεδες και ιδιαίτερα επώδυνες.
• Ομαλές μυρμηγκιές (Verruca plana) που εντοπίζονται κυρίως στο πρόσωπο, στον αυχένα, στο μέτωπο και στα χέρια. Είναι μικρές, επίπεδες και έχουν λεία επιφάνεια και ανοιχτό καφέ ή γαλαζοκίτρινο χρώμα. Στην πλειοψηφία τους δεν προκαλούν συμπτώματα.
• Θηλωματώδεις μυρμηγκιές οι οποίες απαντώνται συχνότερα στο πρόσωπο και το λαιμό, ειδικά στους άνδρες, σχηματίζοντας μικρές συσσωματώσεις στο γένι των ανδρών ή στην περιοχή του τριχωτού της κεφαλής.
• Νηματοειδείς ή δακτυλοειδείς μυρμηγκιές οι οποίες έχουν μορφή που μοιάζει με θηλώματα και εμφανίζονται συνήθως στις μασχάλες, στον λαιμό και στις μηρογεννητικές πτυχές. Οι μυρμηγκιές αυτές αποκαλούνται εναλλακτικά μυρμηκιώδη θηλώματα.

Συμπτώματα που προκαλούν οι μυρμηγκιές

Οι μυρμηγκιές γίνονται εύκολα αντιληπτές λόγω της χαρακτηριστικής εμφάνισής τους. Το πιο χαρακτηριστικό τους σύμπτωμα είναι το εξόγκωμα το οποίο σχηματίζουν, το οποίο μπορεί να έχει τραχιά ή λεία επιφάνεια, ανάλογα με τον τύπο της δερματικής αυτής υπερπλασίας. Άλλο ένα κοινό σύμπτωμα είναι ο πόνος, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για μυρμηγκιές στα πόδια, οι οποίες μπορεί να καταστήσουν δύσκολο το περπάτημα. Τέλος, οι δερματικές αυτές υπερπλασίες προκαλούν αποχρωματισμό του δέρματος. Η απόχρωση της μυρμηγκιάς μπορεί να είναι από το χρώμα του δέρματος έως καφέ ή γκρίζα απόχρωση.

Διάγνωση μυρμηγκιών

Η διάγνωση των μυρμηγκιών γίνεται κλινικά από ειδικό δερματολόγο, με βάση την χαρακτηριστική εικόνα των βλαβών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν υπάρχει υποψία ύπαρξης κάποιας άλλης δερματικής πάθησης, μπορεί να απαιτηθεί βιοψία ή εξειδικευμένο τεστ HPV-DNA για τον ακριβή εντοπισμό του ιικού στελέχους.

Επιλογές θεραπείας για τις μυρμηγκιές

Η θεραπεία των μυρμηγκιών εξαρτάται από την εντόπισή τους, την ηλικία του ασθενούς και την έκταση της βλάβης. Οι κύριες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

• Κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο, μια άκρως διαδεδομένη μέθοδος που εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες. Η διαδικασία περιλαμβάνει την εφαρμογή υγρού αζώτου σε θερμοκρασία -196°C, προκαλώντας καταστροφή των μολυσμένων ιστών. Συνήθως απαιτούνται πολλαπλές συνεδρίες.

• Laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2) η οποία περιλαμβάνει την καταστροφή των μυρμηγκιών μέσω θερμικής εξάχνωσης, με άμεσο αποτέλεσμα και μικρότερο κίνδυνο ουλών.
• Ηλεκτροκαυτηρίαση που περιλαμβάνει τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος η οποία καταστρέφει τη μυρμηγκιά. Παρόλο που είναι αποτελεσματική, υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας ουλών.
• Χειρουργική αφαίρεση, μια ευρέως διαδεδομένη θεραπευτική επιλογή που εφαρμόζεται σε περιπτώσεις μεγάλων και ανθεκτικών βλαβών. Ωστόσο, η επιλογή αυτή θεραπείας ενέχει κίνδυνο υποτροπής και ουλοποίησης.
• Τοπικά κερατολυτικά, όπου ουσίες όπως το σαλικυλικό οξύ εφαρμόζονται τοπικά για την προοδευτική απολέπιση της βλάβης.

Μέτρα πρόληψης

Η πρόληψη της λοίμωξης από HPV και συνεπώς των μυρμηγκιών βασίζεται σε καλές πρακτικές διατήρησης της υγιεινής, όπως:

• Αποφυγή άμεσης επαφής με μολυσμένα αντικείμενα και επιφάνειες.
• Χρήση υποδημάτων σε κοινόχρηστους χώρους.
• Διατήρηση της υγιεινής των χεριών και αποφυγή του ξυσίματος των βλαβών.
• Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω ισορροπημένης διατροφής και υγιεινού τρόπου ζωής.

Παρόλο που οι μυρμηγκιές δεν αποτελούν σοβαρή απειλή για την υγεία, η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία συμβάλλουν στην αποφυγή επιπλοκών και υποτροπών. Οι σύγχρονες μέθοδοι θεραπείας, όπως η χρήση laser και η κρυοθεραπεία διευκολύνουν τη γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπιση της πάθησης, χωρίς υποτροπές και πρόσθετη ταλαιπωρία για τον ασθενή.